समावेशी विकासको मामलामा नेपालको अवस्थामा सार्क राष्ट्र मै उत्कृष्ट भएको पाईएको छ । वल्ड ईकोनोमिक फोरक अर्थात् बिश्व आर्थिक मंचले सार्बजनिक गरेको ताजा प्रतिबेदनमा नेपालले सार्कमा शिर्ष स्थान हासिल गरेको हो । प्रतिबेदनमा बिश्वका अधिकतम देशहरुमा आर्थिक असमानता बढेको तथ्यांक सार्बजनिक गरिएको छ ।
यस समावेशी विकास सूचकांकमा पछिल्लो ५ बर्षमा धेरै सुधार गर्ने देशहरुको सुचीमा नेपाल दोस्रो स्थानमा छ । पहिलो स्थानमा दक्षिण अफ्रीकाको लेसोथो छ ।
प्रतिवेदनमा अधिकांश देश आर्थिक असमानता घटाउने महत्वपूर्ण अवसरबाट चुकेको बताईएको छ । यसको मुख्य कारण देशहरुले बर्षौ अघि बनाएका नीतिमा फेर बदल नगर्नु रहेको पनि प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
यस सूचकांकमा विकासशील मुलुकहरुको सुचीमा लिथुआनिया ४.७३ अंक सहित शिर्ष स्थानमा छ भने दोस्रोमा अजरबईजान र तेस्रोमा हंगेरी छ । नेपाल भने विकासशील मुलुक हरुको सुचीमा ४.२४ अंक सहित २७ औ स्थानमा छ । सार्क मुलुकहरु मध्ये नेपाल पछि बंगलादेश ३६ औ स्थानमा, पाकिस्तान ५२ औ स्थानमा छ भने श्रीलंका ३९ औ र भारत ६० औ स्थानमा छ । छिमेकि मुलुक चीन भने १५ औ स्थानमा छ ।
नेपाल ब्राजिल (३० औ स्थान), मेक्सिको (२९ औ स्थान), फिलिपिन्स (४० औ स्थान) भन्दा पनि अगाडी छ । प्राप्त अंकको हिसाबमा नेपाल इटाली र पोर्चुगल भन्दा अगाडी छ भने नेपाल र स्पेनको समान अंक छ।
यस सूचकांकमा नर्वेलाई शिर्ष स्थानमा राखिएको छ भने लक्जमबर्ग दोस्रो र स्वीटजरलैंड तेस्रो स्थानमा छ । आइसलैंड चौथो र डेनमार्क ५ औ स्थानमा छन् । त्यस्तै नेदरल्याण्ड ७ औ र अस्ट्रेलिया ८ औ स्थानमा छन् । न्युजिल्यान्ड र अस्ट्रिया क्रमश ९ औ र १० औ स्थानमा पर्न सफल भएका छन् ।
समावेशी विकासमा कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा वृद्धिको साथ साथै जनसंख्याको सबै बर्गको लागि आवास, भोजन, पेयजल, शिक्षा, कौशल, विकास, स्वास्थ्य लगायतका आधारभूत सुविधा पुरा गर्नु पर्ने हुन्छ । यसो गर्दा वातावरण संरक्षणमा ध्यान दिनु पर्ने हुन्छ ।
अर्थात् कुल ग्राहस्थ उत्पादन र प्रति व्यक्ति आयमा वृद्धि हुनु पर्ने तथा आय एवं धनको वितरणमा हुने असमानतामा कमि आउने विकास हुनु पर्छ ।
