'जनतालाई स्वदेशी उपहार देउ भन्ने आफु भने नेपालको छाडेर भारतीय बिजुली किन्ने, वाह राष्ट्रियता'

शिव धिताल/बिजपाटी

शिव धिताल/बिजपाटी

May 30, 2019 | 09:49:34 PM मा प्रकाशित

laxmi  sunrise bank

ज्ञानेन्द्रलाल प्रधान 

हाम्रो देशमा बजेट बनाउने शैली नै सहि तरिकाको छैन बजेट बनाउंदा सबैभन्दा पहिला कुल ग्राह्यस्थ उत्पादनमा कसको योगदान कति छ भनेर हेर्नु पर्छ अहिलेको अवस्थामा दुई तिहाई योगदान निजि क्षेत्रको छ अब निजि मध्ये बाटै कुन क्षेत्रको कति योगदान छ भनेर क्षेत्रगत आधारमा छुट्याउनु पर्थ्यो त्यसपछि हरेक क्षेत्रको भ्यालु एडिसन कति छ हेर्नु पर्थ्यो नेपालको बजेट बन्द यति सुक्ष्म अध्ययन नै हुदैन

बजेट सबैलाई खुसि राख्ने आएको छ तर समस्या कहाँ छन् र तिनीहरुको समाधान कसरि गर्न सकिन्छ भन्ने बारे बजेटमा आउनु पर्थ्यो तर बजेटमा सडकको छेउमा जहाज ल्याण्ड गर्ने कुरा आउँछ जुन अहिलेको अवस्थामा आवश्यक छ जस्तो लाग्दैन त्यस्तै अहिले पुर्व पश्चिम रेल मार्ग बनाउने भनेर बजेटमा आउंछ सडक नै भएको ठाउँमा रेल किन चाहियो ? त्यो पनि १०० किमी प्रति घण्टा चल्ने रेल हो त्यो अहिले भएको सडकलाई ६ लेनलाई बनाएर ८०-९० को गतिमा त्यहि सडकमा गाडी गुड्छ , किन चाहियो रेल ?

अहिले ३ वटा रेलको कुरा गर्दै छौ हामी एउटा पुर्व पश्चिम , एउटा चीनबाट आउने र एउटा भारतबाट आउने तर त्यसको आवश्यकता कति छ भन्नेमा हाम्रो अध्ययन नै भएन अहिले रेल बनाउने भए विरगन्ज काठमाडौँ बनाउनु पर्थ्यो यो रेल बन्यो भने ५ गाडी बिस्थापित हुन्छ तिनीहरुले प्रयोग गर्ने तेलको आयात घट्छ आजको ५ बर्षपछि अहिलेको ८० अर्ब ब्यापार घाटालाई यसले शुन्यमा झार्न सक्छ यसबाट ब्यापार घाटा घट्थ्यो, प्रदुषण कम हुन्थ्यो , हाम्रो देशको बिजुली खपत बढी हुन्थ्यो छिटो सामान आउंथ्यो पुर्व पश्चिम रेलमा सरकारले लगानी त गर्ला तर प्रतिफल धेरै कम आउँछ, त्यो ऋणको पासो हुन्छ

यो बजेटले निजि क्षेत्र् को जलस्रोतलाई केहि पनि सम्बोधन गरेको छैन बर्खाको समयमा निजि क्षेत्रले सरकारले भन्दा धेरै बिजुली उत्पादन गर्छ यति धेरै योगदान गर्ने क्षेत्रलाई नै सरकारले हेर्दैन जबकी यो क्षेत्र कोल्याप्स हुन् लागेको छ अहिले कपडा उद्योगलाई ब्याजमा अनुदान दिने नीति आयो, त्यहि हाइड्रोमा किन आएन ? हामी ९० प्रतिशत भ्यालु एड गर्ने क्षेत्र हो , हामीलाई खै त् अनुदान ? यो २५ अर्वको आयात प्रतिस्थापन गर्ने, ७० अर्बको ग्यास र त्यसमा लाग्ने अनुदान प्रतिस्थापन गर्ने क्षेत्र हो यस्तो क्षेत्रलाई बजेटले हेरेन , यहाँ बजेट चुकेकै छ

जलस्रोतमा राम्रा योजना आएका छन्  एउटा प्रदेशमा दुई वटा ठुला योजना बनाउने बिषय सकारात्मक छ तर त्यसमा सोलार पनि जोडीदियो भारतीय सोलारसंग प्रतिस्पर्धा गर्न हामी सक्छौ कि सक्दैनौ भन्ने बिषय हेरिएन भारतलाई महंगोमा बिजुली बेच्न सकिने  हाइड्रोलाई जोड गरिनु पर्थ्यो

यो अघिल्लो बर्ष पनि आएको योजना हो तर १ बर्ष भरमा सरकारले कुन प्रदेशमा कुन आयोजना बनाउने भनेर आयोजना टुंगो लगाउन सकेन एक बर्ष खोज्दा पनि सरकारले आयोजना भेटेन बजेट मै यो प्रदेशमा यति मेगावाटको यो आयोजना भनेर आउनु पर्थ्यो यो बर्ष पनि आयोजना खोज्दै सकिएला ?

एउटा प्रदेशमा ५ सय मेगावाटको आयोजना निर्माण गर्यो भने २५ सय गिगावाट बत्ति उत्पादन हुन्छ यसलाई ८ रुपैयाँको दरमा बेच्दा ४० अर्ब आम्दानी हुन्छ २० अर्बले सावा र ब्याज दुवै तिर्न पुच्ग भने बाँकि २० अर्ब त् त्यहि प्रदेशमा थप पूर्वाधार विकासमा प्रयोग गर्न सकिन्थ्यो

प्रसारणलाइनको कुरा आएको छ त्यो राम्रो कुरा हो तर त्यसको लागि यसमा अवरोध हुँदा हुने समस्या समाधानको उपाय नै आएन सरकारले निर्णय गरिसकेपछि कसैले अवरोध गरे ६ महिना तत्काल कैद गर्ने कडा सजाय आउनु पर्थ्यो यहाँ त् गुण्डागर्दीले काम गर्न नै दिदैंन कदम नै पिच्छे झमेला गर्छ

दोस्रो कुरो पहिलो आयोजना कहाँ कहाँ भन्छ भन्ने टुंगो छैन प्रसारणलाईनको टुंगो कसरि लाग्छ ? यो त् घरमा भान्सा कोठा कहाँ बनाउने नै टुंगो नभई खाने ठाउँ बनाउन थाले जस्तो भयो

अहिले सयौ मेगावाटका आयोजना पैसा नपाएर काम अगाडी बढाउन सकेका छैनन् उनीहरुको लागि पैसा जुटाउन वातावरण मिलाईने दायित्व सरकारको हो तर सरकार दायित्व पुरा नगरी काम गरेन भने लाइसेन्स खोस्छु भनेर आउँछ

यस्तो पाराले १० बर्षमा १५ हजार मेगावाट मेगावाट उत्पदन नै हुदैन आयोजना छनौट गर्न १ बर्षमा नसक्नेले कसरि आयोजना बनाउछ ? निजि क्षेत्रको ठुलो सहयोगले ३ बर्षमा ३ हजार मेगावाट मात्र बन्छ

 हरेक घरमा विद्युतीय चुलो भनेर योजना ल्याउनु पर्थ्यो पहिलो बर्ष १० लाख विद्युतीय चुलो ल्याएको भए महिनामा १० लाख सिलिण्डर ग्यास कम आयात हुन्थ्यो बर्षमा १ करोड २० लाख कम सिलिन्डर आयात हुन्थ्यो उपभोक्तालाई पनि ग्यास बाल्न भन्दा बिदुतीय चुलो बाल्न २० प्रतिशत सस्तो हुन्छ

उर्जा र बिजुलीलाई बजेटले कहिँ कतै छोएको छ, तर यसै बाट सम्बद्ध नेपाल बन्न सक्छ भन्ने तर्फ सरकारको ध्यान नै गएँन निजि क्षेत्रलाई पुरै तिरस्कार गरेर बजेट आयो अगाडी बढ्न खोजेको क्षेत्रलाई उत्साहित पार्न प्राथमिकता दिनु पर्नेमा केहि पनि वास्ता गरेंन

अर्को कुरा भनेको सरकारले बजेटमा स्वदेशी बस्तुको खपतमा प्रोत्साहन गर्ने भनेको छ उपहार स्वदेशी दिनु पर्ने, समान स्वदेशी प्रयोग गर्नु पर्ने तर सरकारले यहि नीति जलविद्युतमा ल्याउन सकेन सरकार त् निजि क्षेत्रको बिजुली किन्दिन्न भनेर भारतसंग महँगो दरमा बिजुली किन्छ यस्तो छ हाम्रो राष्ट्रियता सबैमा स्वदेशी वस्तु र उत्पादन प्रोत्साहन गर्दा बिजुली पनि पहिला नेपाल कै किन्ने र नपुगे मात्र आयात गर्ने कि भन्न सकेन ? स्वदेशी बिजुलीलाई आयातित भन्दा १५ प्रतिशत बढी मूल्यमा किन्ने भनेको भए उत्साहित भएर निजि क्षेत्र आउने थिए

अहिले १३-१४ प्रतिशत ब्याजमा लगानी गर्छौ हामी तर त्यसले ७ प्रतिशत पनि रिटर्न दिदैंन कसरि आयोजना अघि बढाउने ? बैंकमा राख्दा ९ प्रतिशत आउछ भने ७ प्रतिशत आउनेमा कसले लगानी गर्छ ? यसकारण जलस्रोतका तमाम समस्या समाधान गरेर यसै मार्फत सम्वृद्धि ल्याउने बाटो तर्फ लैजान बजेटले नसकेकै हो। 

Share Your Thoughts

Recent News

Main News

TRENDING

Close in 7


Bizpati.com © 2020. All Rights Reserved