.
कोरोना भाइरस नाक, मुख, आँखाबाट शरीरमा प्रवेश गरेपछि घांटी – श्वासनली हुँदै फोक्सोमा पुग्दछ । फोक्सोको कोषमा पुगेपछि भाइरस गुणा हुँदै ठूलो संख्यामा रहन्छ । उक्त भाइरसलाई शरीरले बाहिर निकाल्नको लागि प्रयन्त गर्दा फोक्सोमा कोष सुन्निन्छन । त्यो विजातीय भाइरसलाई शरीर बाहिर निकाल्नको लागि बिरामीलाई खोकी लागिरहन्छ । सुन्निएका कोषहरुलाई भाइरसले क्षति गर्दै जान्छ ।
ती
सुन्निएका तथा संक्रमित कोषको समुह Alveoli मा संक्रमण भएपछि
फोसोमा पानी तथा पीप भरिदै जान्छ । त्यसपछि
श्वासप्रश्वासको प्रक्रिया अबरुद्ध हुनुको साथै अक्सिजन तथा कार्बनडाइअक्साइडको
संचरणलाई क्षति गर्दछ, रोक्दछ
। अक्सिजन
सप्लाई अबरुद्ध भएपछि मृगौला, मुटु, मस्तिष्क लगायत अंग
फेलर हुन्छन् । त्यसपछि
बिरामीको मृत्यु हुन्छ ।
अहिले
विश्वव्यापी महामारीको रुपमा फैलिएको कोरोना संक्रमणको कारण हरेक देशमा औषधि उपकरण, आइसीयु, भेन्टिलेटर तथा
स्वास्थ्यकर्मीको चरम अभाव छ । एकैपटक सबै देशमा उही
रोग फैलिएकोले एउटा देशले अर्को देशलाई सहयोग गर्न समस्या छ । यस्तो
अवस्थामा हामी आफैले सतर्कता अपनाउनुको बिकल्प छैन ।
..
यसको
लागि संक्रमण रोक्नु हाम्रो प्राथमिक दायित्व हो । संक्रमित भइयो भने
त्यसलाई निमोनिया हुनबाट रोक्नु अर्को दायित्व हो । अन्तराष्ट्रिय रुपमा
अभ्यासमा आएको तथा हाम्रो पुर्बिय सभ्यता अनुसार इम्युनिटी पावर बढाउनको लागि यी
उपायहरु प्रभावकारी छन् । नेपालीहरु अन्य देशका
नागरिकको तुलनामा संक्रमणबाट धेरै सुरक्षित हुनाको कारण हाम्रो जीवनशैली तथा
खानपिन नै हो । कोरोना
संक्रमणबाट बचनको लागि तल उल्लेखित बिधिहरु अपनाउनुहोला ।
..
- बेसार
तथा अदुवाको सेवन :
बेसार
तथा अदुवाले हाम्रो साइनस तथा घाँटीमा सुन्निने तथा संक्रमण हुने प्रकृयालाई
रोक्दछ । अदुवा
र बेसारले संक्रमण बिस्तार हुने प्रक्रियालाई पनि रोक्दछन् ।
- नुनपानीको
कुल्ला :
छिटो
आराम महशुष गर्नको लागि नुनपानीको कुल्ला निकै प्रभावकारी हुन्छ । श्वासप्रश्वास
मार्गमा रहेका म्युकस, पीप
तथा अन्य तरल पदार्थले खोकी लाग्ने, घांटी चिलाउने तथा सास
फेर्न गाह्रो हुने हुन्छ । नुनपानीले संक्रामक
किटाणु नष्ट गर्ने, मृत
कोष तथा तरल पदार्थलाई निकाल्ने काम गर्दछ ।
- चिया
तथा कफी सेवन :
तातो
चिया तथा कफी सेवनले मुड फ्रेस हुनुको साथै श्वासमार्गलाई क्लियर गर्ने काम गर्दछ । चिया
तथा कफिमा पाइने क्याफिनले स्वाशनलीलाई फराकिलो गर्ने औषधिले जस्तै काम गर्दछ । जसले
गर्दा सास फेर्न सजिलो हुन्छ ।
- प्रशस्त
झोलिलो पदार्थको सेवन :
श्वासप्रश्वासको
समस्या भएको व्यक्तिलाई पानी तथा अन्य झोलिलो पदार्थ नियमित सेवन गर्नाले शरीरमा
आबश्यक पानीको मात्रा पुरा गर्दछ । यसले सुन्निने तथा
फोक्सोमा पोल्ने प्रक्रियालाई निको गर्दछ । ताजा फलफुलको रस जस्तै
सुन्तला, किवी, खर्बुजा आदि एन्टी
अक्सिडेन्ट हुन्छन जसले हाम्रा कोषलाई पुनर्ताजगी गर्छन् ।
- मेथीको
प्रयोग :
मेथीको
प्रयोगले निमोनिया लगायत छालाको रोगमा फाइदा हुन्छ । मेथीमा प्रशस्त फाइबर, म्याग्नेसियम, प्रोटिन तथा म्याग्निज
हुन्छ । यसले
स्वाश्प्रश्वासका रोग निको गर्नुको साथै रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ । मेथीलाई
तरकारीमा राखेर वा चियाको रुपमा वा भिजाएर काँचै खान पनि सकिन्छ । मेथीको
साग झन् गुणकारी हुन्छ ।
- तातोपानीको
स्नान :
तातोपानीले
दैनिक स्नान गर्नाले शरीरका छिद्रमा रहेका किटाणु नष्ट हुन्छन । रोमकुपमा
रहेको संक्रमण निको हुन्छ । साथै तातोपानीले
भिजाएको टावेलले शरीर सफा गर्नाले शरीरको तापक्रम पनि सन्तुलित हुन्छ । स्नानपछि
अनुभव हुने भावले मन प्रसन्न हुन्छ ।
- तातो
सुप तथा खाना :
बिभिन्न
तरकारी, दाल, गेडागुडी तथा चियाकफीको
सेवनले श्वासप्रश्वास सम्बन्धित समस्यामा निकै फाइदा गर्छ ।यसले रुघा, खोकी, ज्वरो, छाती दुख्ने आदि
समस्यामा फाइदा गर्छ । तातो तथा ताजा खाना संक्रमणरहित हुन्छ । तसर्थ
प्रत्येक छाक ताजा र तातो खानु जरुरी छ ।
- हर्बल
टि :
हर्बल
चियाले रोगको संसारसंग लड्न ठूलो मद्दत गर्दछ । निमोनिया, एलर्जी तथा बिभिन्न
स्वाश्प्रश्वासका रोगहरु निको गर्न हर्बल चिया चामत्कारिक मानिन्छ । हर्बल
चियाले इम्युनिटी पावर बढाउन ठूलो भूमिका खेल्दछ । यसले मन तथा
मस्तिष्कलाई उर्जाशील बनाउँछ ।
निमोनिया
यस्तो रोग हो यसले विश्वभरमा बार्षिक ४५० मिलियन मान्छेलाई लाग्दछ ।
- प्याज, लसुन, ज्वानो, मह, टिमुर, मरिच, दालचिनी, पुदिना, धनियाँ, बोझो आदिको नियमित
प्रयोगले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ । यी मसलाहरूमा
स्वाश्प्रश्वास मार्गलाई खुकुलो तथा क्लियर बनाउँछन् । भाइरसबिरुद्ध लड्ने
इन्जाइम वृद्धि गर्दछन ।
- प्राणायाम
:
स्वाश्प्रश्वासको
व्यायाम अर्थात प्राणायामले नाक, मुख तथा घांटीमा रहेको
अबरुद्ध हटाउंछ । यसले
इम्युनिटी पावर बढाउँछ । शरीरमा रहेका टक्सिन हटाउंछ, शरीरमा प्रचुर अक्सिजन
आपूर्ति गर्छ, तनाब
हटाउंछ, तौल
घटाउँछ, पाचन
शक्ति बढाउँछ, मुटुको
रोगबाट बचाउँछ ।
- सुर्यस्नान
:
दैनिक
३० मिनेट घाम ताप्ने गर्दा छाला, कपाल, कपडा आदिमा भएका किटाणु
नष्ट हुन्छन । घाम
ताप्नाले शरीरमा भिटामिन डी प्राप्त हुन्छ । भिटामिन डी ले हाड
मजबुत बनाउँछ, इम्युनिटी
पावर बढाउँछ ।
- पर्याप्त
सुत्ने, पोषिलो
खाना खाने, स्वस्थ
बाताबरणमा बस्ने, चुरोट
नखाने लगायतका अभ्यासले श्वासप्रश्वासका रोग लाग्नबाट बचाउंछ ।
चिन्ता, तनाब, अधैर्यता, डर तथा आत्तिने बानीले रोगसंग लड्ने क्षमता घटाउँछ । तसर्थ दैनिक यति लाख संक्रमित भए वा यति व्यक्तिको मृत्यु भयो भनेर आत्तिनु आबश्यक छैन । उदाहरणको लागि १ लाख जनसंख्या भएको कुनै बस्तीमा ६० हजार व्यक्ति संक्रमित भएमा बाँकी ४० हजार व्यक्ति अटो इम्युन हुन सक्छन । अर्थात संक्रमित नभइकन रोगसँग लड्ने क्षमताको बिकास हुन्छ । ती ६० हजार संक्रमित मध्ये ८५ % व्यक्तिलाई सामान्य लक्षण देखिएर आफै निको हुन्छन । बाँकी १५ % मध्ये आधा बिरामी अस्पताल भर्ना भएर सामान्य उपचारले निको हुन्छन । बाँकी आधा संक्रमितलाई आइसीयुमा राखेर उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ । आइसियुमा रहेका ती बिरामी मध्ये आधालाई सन्चो हुन्छ । त्यो एक लाख जनसंख्या भएको बस्तीमा यसरी मृत्यु हुने २ -३ हजार हुन सक्छन । त्यो २-३ हजारमा अधिकांश ८० बर्ष नाघेका, किड्नीको समस्या, मुटुको समस्या, क्यान्सर, अंग प्रत्यारोपण गरेका, एचाइभी एड्सको औषधिले काम गर्न छोडेका, स्वाश्प्रश्वासका दीर्घबिरामी तथा इम्युनोसप्रेसान्ट व्यक्ति हुनेछन ।
त्यसैले
किन डर मान्ने ? सतर्क
रहौं, सुरक्षित
बसौं .... डाटा हेरेर डर नमानौं । त्यो क्षेत्रमा 95
% व्यक्तिको
निधन भयो भने हामी ५ % मा पर्छौं भनेर आफ्नो इम्युनिटी पावरमाथि विश्वास गरौँ । प्रत्येक
मान्छे हेर्दा उस्तै भएपनि नितान्त फरक क्षमताका हुन्छन् । त्यसैले मलाइ केहि
हुँदैन, मेरो
परिवारलाई केहि हुँदैन, मेरा
आफन्तलाई केहि हुँदैन भनेर आत्मबल बलियो बनाऔं । आत्मबल सामु क्यान्सर त
पराजित हुन्छ भने यो कोरोना भाइरसको के नै लाग्ला र ?
