स्वतन्त्र उर्जा
उत्पादकहरुको संस्था, नेपाल (इप्पान) र
एक्स्पो एण्ड इभेन्ट म्यानेजमेन्ट सर्भिस प्रालिले संयुक्त रुपमा हिमालयन हाइड्रो
एक्स्पो २०१९ को आयोजना गर्ने भएको हो ।
एक्सपो यो दोस्रो संस्करण हो । माघ ४ गते देखि ६ गतेसम्म काठमाडौंको
भृकुटीमण्डपस्थित प्रदर्शनीहलमा एक्स्पोको उपराष्ट्रपति नन्द बहादुर पुनले उद्घाटन
गर्ने कार्यक्रम तय भएको छ । यसै क्रममा बिजपाटी डटकमले एक्स्पोको उदेश्य, यसको आवश्यकता, तयारी लगायतका बिषयमा रहेर इप्पानका अध्यक्ष शैलेन्द्र
गुरागाईसंग कुराकानी गरेको छ । प्रस्तुत छ कुराकानीको सम्पादित अंश :
हामीले गत बर्ष पहिलो एक्स्पो गरेका थियौ । जुन अत्यन्त सफल भयो । हामीले पहिलो पटक गर्दा हामीले पूर्ण रुपमा ज्ञान दिन सकेनौ , त्यस बेला हाइड्रो सम्बद्ध धेरै प्रकारका स्टकहोल्डरहरुले आआफ्नो ब्यापार गरिरहेका थिए, जुन एउटा सिन्डिकेट जस्तो थियो, हामीले सबैलाई एकै ठाउमा ल्याएपछि सबै प्रकारका सिन्डिकेटहरु तोडिए । अब एक्स्पोमा आएपछि स्वत प्रतिस्पर्धा बढ्यो । सबैलाई आफ्नो सामान बिकाउन अरु भन्दा केहि फरक गर्नु पर्ने रहेछ भन्ने भान भयो । अहिले हामीले त्यसलाई नै निरन्तरता दिन खोजेको हो । हामीलाई ऊर्जा क्षेत्रमा लागेका सवै सरोकारवालाहरुलाई एक ठाउँमा ल्याउन, अन्तरक्रिया गर्न, नयाँ नयाँ प्रविधिबारेको ज्ञान साटासाट गर्न एउटा फोरम चाहिन्छ भन्ने आवश्यकता भयो । यो एक्सपो त्यहि फोरम हो जसले ऊर्जा क्षेत्रमा एउटा फरक आयाम दिने छ । यो एक्स्पो हामीले हरेक बर्ष गर्नु पर्छ भन्ने महशुस गरेका छौ ।
यस पटक तपाईहरुको उदेश्य के छ ?
सबै सरोकारवालाहरुको लागि यो एउटा फोरम हो । जलविद्युत उत्पादनको गति तिब्र भईरहेको बेला आयोजना निर्माणमा महत्वपूर्ण योगदान दिदै मुलकलाई जलविद्युतमा आत्मनिर्भर मंत्र नभई निर्यात गर्ने लक्ष्यमा अधि बढ्न सक्ने बनाउन हाम्रो उदेश्य हो । साथै हाइड्रो लगायतका नवीकरणीय उर्जामा लगानीको वातवरण बनाउने लक्ष्य समेत एक्स्पोले लिएको छ ।
पहिलो बर्षको एक्स्पोले हाइड्रोमा आउने लगानीमा के कति फरक पार्यो ?
यो लगानी
भित्राउनको लागि मात्र थिएँन । हाम्रो उदेश्य सबै स्टेकहोल्डरहरुलाई एक ठाउँमा
ल्याउने भन्ने हो । हाइड्रोको लगानीकर्ता स्वदेशी पनि हुन सक्छ , बिदेशी पनि हुन सक्छ, व्यक्ति पनि हुन् सक्छ संस्था पनि हुन्छ । एक्स्पोले
लगानीमा पनि प्रतिस्पर्धा बढाएको छ । हाम्रो एक्स्पोले धेरै ब्याज लिने, मनपरी गर्ने लगानीकर्ताहरुलाई यदि मैले राम्रो
सेवा दिन सकिन भने मैले लगानी गर्न पाउदिन्न भन्ने संदेश दिएको छ । लगानीकर्ता लगायतका स्टेकहोल्डरलाई कसैलाई पनि
घाटा नहुने गरी हाइड्रोको विकासमा लाग्नको लागि यो एक्स्पोले काम गरेको छ ।
हाम्रो एक्स्पोमा चीन, भारत, अस्ट्रिया, कोरिया, स्विडेन, जर्मनी, बुल्गेरिया , बेलायत लगायतका देशहरुबाट हाइड्रोका स्टेकहोल्डरहरुको सहभागिता हुने पक्का भएको छ ।
एक्स्पोका मुख्य आकर्षणहरु के के छन् ?
हामीले स्थानले
साथ दिएसम्म र सम्भव भएसम्मका नयाँ नयाँ प्रविधिहरुको प्रदर्शन गर्ने छौ ।
जलविद्युत आयोजना अवलोकन गर्न चाहनेहरुको लागि हामीले हेलिकप्टर मार्फत दोर्दी
करिडोर, माथिल्लो मर्स्याङ्दी र
सोलु करिडोर लगायत स्थानमा निर्माणाधीन आयोजनाको स्थलगत अवलोकन गराउने छौ । हामीले
काठमाडौंबाट उडेको २ घण्टा भित्र आयोजना अवलोकन गरेर फर्कने गरी कार्यक्रम तय
गरेका छौ । यसले हाइड्रो टूरिजममा नेपाललाई विश्व बजारमा चिनाउन पनि महत्वपूर्ण
भूमिका खेल्ने विश्वास लिएका छौ ।
एक्स्पोमा रोबोटिक प्रतियोगिता गराई विजेतालाई पनि पुरस्कार बितरण गरिनेछ ।
गत बर्ष नभएका र यस पटक समाबेश भएका केहि छन् ?
हेलिकप्टर मार्फत
फिल्ड भिजिट नयाँ हो । निर्माण सम्पन्न
भईसकेको नमुना परियोजनाको रुपमा रहेको ५२ मेगावाट अप्पर मर्स्याङ्दी, सोलु कोरिडोरमा रहेका १८० मेगावाटका ४ आयोजना र
दोर्दी कोरिडोरमा रहेको १२० मेगावाटको ३ वटा आयोजना हामीले भिजिटको लागि चयन गरेका
छौ। साथै यस पटक हाइड्रो बाहेक सोलार र
वायु उर्जासँग जोडिएका प्रविधि र अन्य बिषयलाई पनि स्थान दिएका छौ । इलेक्ट्रोनिक
कारहरुको पनि यसपटक प्रदर्शनी रहने छ ।
एक्स्पोमा रोबोटिक प्रतियोगिता गराई विजेतालाई पनि पुरस्कार बितरण गरिनेछ
। युवा पुस्तालाई लक्षित गरि हाइड्रोपावर
क्षेत्रमा अभिरुची भएकालाई प्रोत्साहित गर्न हाइड्रोसम्बन्धी विभिन्न
प्रतिष्पर्धात्मक कार्यक्रम आयोजना पनि गरिने छ । हाइड्रोपावरसम्बन्धि उत्पादन र
सर्भिसको विकासमा प्रतिस्पर्धा गराइ विद्यार्र्थी र नयाँ आविस्कार गर्ने मध्येबाट
उत्कृष्ट छनोैेट गरी पुरस्कार प्रदान गर्ने छौ
।
आईपिओ निष्काशन
भनेको लगानीको एउटा मोडल मात्र हो, आईपिओ जारि गर्नु
पर्छ नै भन्ने छैन । यदि विविध कारणबस त्यो मोडलमा आफ्नो प्रोजेक्ट जाने सम्भावना
रहेन भने फरक मोडलको लगानीको वातावरण बनाउनु पर्यो । धितोपत्र बोर्डले के को आधारमा यो निर्णय गर्यो
उनीहरु अलि कन्जरभेटिभ भएर यो निर्णय गरेको हो कि भन्ने लाग्या छ, यो एउटा पाटो होला, तर बोर्डको यो निर्णयले आत्तिहाल्नु पर्ने अवस्था भने पक्कै
छैन । आफ्नो कम्पनी राम्रो बनाउने हो,
कम्पनी राम्रो भएपछि लगानी जसरी पनि आउंछ,
मात्र लगानीको अर्को मोडल खोज्नु पर्यो । अहिले सरकारले टेक आर पे लागु गरि सक्यो,
बिजुलीको पैसा नआउला भन्ने छैन, अब इनर्जी बैंकिंगका कुरा आई सक्यो, अहिले हाइड्रोपावरको स्वर्ण युगको सुरुवात भएको
छ, लगानीको त्यति चिन्ता
गर्नु पर्दैन ।
