तत्कालिन एपेक्स डेभलोप्मेन्ट बैंकमा भएको घोटाला प्रकरणमा डेढ सय भन्दा धेरै बिरुद्द पाटन उच्च अदालतमा मुद्दा दायर भएको छ । प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) ले अनुसन्धान सकेर बैशाख ३१ गते जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालयमा आफ्नो प्रतिवेदन बुझाएको थियो । सोहि अनुसार पाटन अदालतमा मुद्दा दायर भएको हो ।
सीआईबीका अनुसार १४८ जना भन्द धेरैलाई प्रतिवादी बनाएर मुद्दा दायर गरिएको हो । सीआईबिले ति १ सय ४८ जनाबाट ९६ करोड ७७ लाख बिगो माग गरेको छ ।
१ सय ४८ जनामा बैंकका संचालक, कर्मचारी, ब्यबस्थापन समितिका सदस्य, संचालक समितिका सदस्य , ऋणी लगायत समाबेश भएकोले कतिपयको नाम पनि नखुलेको र केहिको ठेगाना खुलेको छैन । १ सय ४८ मध्ये २१ जना पक्राउ परेका छन् भने बाँकि फरार छन् ।
सीआईबीले एनसीसी बैंकबाट ल्याएको १ सय २८ फाइल मध्ये ८५ फाइलको मात्र काठमाडौँमा अनुसन्धान भएको थियो । बाँकि ३२ फाइलको इटहरीमा, ७ फाइलको शुखेतमा र १३ फाइलको अनुसन्धान नेपालगंजमा चलिरहेको छ । ति फाइलको अनुसन्धान सकेर सम्बन्धित जिल्ला मै मुद्दा दर्ता हुने छ ।
के हो घोटाला ?
केहि समय अगाडि केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) ले नेपाल क्रेडिट एण्ड कमर्श बैंक लिमिटेड (एनसीसी) बैंकको केन्द्रीय कार्यालयमा छापा मारेको थियो । सीआईबीले बैंकको केन्द्रीय कार्यालय बागबजारमा बोर्ड बैठक जारी रहेको वेला छापा मारेको हो। सीआईविले छापा मारी १३ जनालाई पक्राउ गरेको थियो ।
एनसीसीले इन्फ्रास्ट्रक्चर डेभलमेन्ट बैंक, एपेक्स डेभलपेमन्ट बैंक, सुप्रिम डेभलपमेन्ट बैंक र इन्टरनेसनल डेभलपमेन्ट बैंकलाई गाभेको थियो । तर एनसिसिमा २०७२ मङ्सिर ११ गते मर्जरमा जाने सहमति पत्रमा हस्ताक्षर गरे पश्चात मर्जरको फाइदा उठाउदै तत्कालिन एपेक्स डेभेलपमेन्ट बैंकले दरबार मार्ग , लोकन्थली, इटहरी, सुर्खेत र नेपालगञ्ज शाखाहरूबाट अनियमित प्रक्रियाबाट कर्जा प्रवाह गरी बैकलाई १ अर्ब ५० करोड ९६ लाख ३३ हजार ९८४ रुपैयाँ नोक्सानी पुर्याएको आरोप लागेको छ।
के लागेको छ आरोप ?
कमशल धितो भिरालो पाखोबारी , बाटो नपुगेको जग्गाहरुको अधिक मुल्यांकन गरी कर्जा लगानी गरेको ।
कृतिम ऋणीहरु खडा गरिएको ।
निश्चित क्षेत्रको कमशल जमिनहरुमा विभिन्न ऋणीहरु खडा गरी कर्जा अधिकेन्द्रित गरेको ।
ऋणीको नक्कली आयस्रोत सम्बन्धी विवरणहरूलाई स्वीकृत गर्ने गरेको ।
मोटरबाटो नभएको भिरालो पाखो बारीहरु खेत वन क्षेत्र भएको जग्गाहरुमा बाटो भएको प्रमाणित गरेको ।
धितो निरीक्षण कर्जा निर्णय जग्गा किनबेच,रोक्का, कर्जा तमसुक,कर्जा प्रवाह एकै दिनमा गरेको ।
कमशल जग्गाहरु धेरै टुक्रा पार्ने र धेरै ऋणीहरुको नाममा धेरै कर्जा दिने गरेको ।
कर्जा तमसुकहरुमा एकल ऋणीको मात्र सहीछाप गराई साक्षीहरु समेत नराखी कर्जा दिएको ।
सावा र ब्याज नियमित रुपमा भुक्तान नगरेका ऋणीहरुलाई पून दोस्रो कर्जा प्रवाह गरेको ।
एउटै व्यक्तिहरु संचालक हुने र पुराना खराब ऋणीहरूलाई संरक्षण गरेको ।
सर्वसाधारण निक्षेप कर्ताको निक्षेपको सुरक्षालाई भन्दा ऋणीको सुविधालाई ध्यान दिई कर्जा दुरुपयोग गरेको ।
अधिकांश धितो मुल्यांकन प्रतिवेदनहरु यथार्थपरक नरहेको ।
राष्ट्र बैंकको स्थलगत अध्ययन र अनुसन्धानबाट पनि सो बैंकको डेढ अर्ब बढी रकम कर्जा दुरुपयोग भएको खुलेको थियो । करिव २०० करोडको ऋणमध्ये ४४ करोड रुपैयाँ भुक्तानी भइसकेको छ।उक्त कर्जा उठ्न नसक्ने अवस्था देखिएपछि राष्ट्र बैंकले एनसिसीलाई ऋणको नोक्शानी ब्यवस्थापन गर्न निर्देशन समेत दिएको थियो । यही ऋण दूरुपयोग भएपछि राष्ट्र बैंकले सिआइबीलाई कारवाहीका लागि पठाएको थियो।
यी हुन मुद्दा दायर गरिएका डेढ सय जना
