शंकर ग्रुपको जगदम्बा स्टिलले उत्पादन
गर्ने फलामे डण्डीमा ‘डक्टिलिटी’ कम हुने गरेको छ
। डक्टिलिटी भनेको नरमपना वा तन्किने शक्ति हो । फलाम जति लचकदार र तन्किने हुन्छ,
त्यति
नै राम्रो मानिन्छ ।
तर, साहिल अग्रवालको
जगदम्बा स्टिल उद्योगले स्पञ्ज आइरन ल्याएर बिलेट बनाउने र यसरी स्पञ्ज ल्याएर
बनाईने बिलेट प्राइम नभई सेकेण्डरी हुने भएकाले सेकेण्डरी बिलेटबाट बनेको फलाममा
लचकदार क्षमता कम हुने गरेको पाईएको हो । गुणस्तर विभागमा पनि यस विषयमा पटक पटक
गुनासो आउने गरेको विभाग स्रोत बताउँछ । तर, शक्ति केन्द्रको
आडमा यो उद्योग र उद्योगीमाथि खासै देखिने गरी कुनै कारबाही हुने गरेको छैन ।
जगदम्बाले फलामका टुक्रा, खिया
लागेका कवाडी र भारतबाट आयातित स्पञ्ज आइरनलाई सँगै प्रशोधनमा घान हाली बिलेट
निकाल्ने गरेको छ । थोत्रा फलाम पगाल्न जगदम्बाले भट्टी नै बनाएको छ ।
जगदम्बा स्टिलले उच्च तापक्रममा थोत्रा
र खिया लागेका फलामका टुक्रा हालेर पगालेर ‘लिक्वीड आइरन’
बनाउँछ
। त्यसपछि उक्त लिक्वीड आइरनको तापक्रमलाई घटाएर बिलेट बनाउँछ ।
पत्रु पगालेर बनाईने बिलेटभन्दा पनि स्पञ्ज पगालेर बनाईने सेकेण्डरी बिलेटबाट बनेका फलाममा कार्बन, फस्फोरस र सल्फरको मात्रा बढी हुन्छ । यी तत्वको मात्रा धेरै हुँदा डण्डी लचकदारको सट्टा कडा बन्छ । जसका कारण बंग्याउँदा भाँचिन्छ । यसअघि पनि जगदम्बाका डण्डीहरु भाँचिएका थिए ।
यसअघिः
जगदम्बाको फलामे डन्डी सबै परीक्षणमा ‘फेल’
फलामे डण्डीमा प्रयोग हुने रसायन,
रसायनको
मिश्रण, तापक्रम, बयिलोपन, लचकताका आधारमा
मापदण्ड बनेको हुन्छ । लचकता नभएको फलामे डण्डी प्रयोग गरेर बसोबासका लागि बनाईने
संरचना वा ठूला आयोजनाका संरचना जुनसुकै बेला भत्किन सक्ने जोखिम हुन्छ । हाल
जगदम्बाले त्यस्तै फलामे डण्डी बनाईरहेको छ ।
जगदम्बाले अहिले ५००डी बनाउँछ कि
बनाउँदैन ?
नेपालमा स्पञ्ज आइरन ल्याएर बिलेट
बनाउँदा प्राइम बिलेट उत्पादन हुँदैन । प्राइम बिलेट उत्पादन नभएपछि भौतिक संरचना
निर्माणको लागि गुणस्तरीय मानिने ५००डी ग्रेडका फलामे डण्डीहरु बन्ने सम्भावना नै
छैन ।
तर पनि साहिल अग्रवाल र स्पञ्ज आइरन
ल्याउने केही उद्योगीहरु भने अहिले पनि ५००डी ग्रेडका डण्डीहरु बनिरहेको दाबी
गर्दै आएका छन् ।
अहिले पनि जगदम्बाले ५००डी उत्पादन
गरिरहेको दाबी गरेको छ । स्पञ्ज आइरन पगालेर बनाईएको बिलेटबाट ५००डी गुणस्तरको
डण्डी बनाईरहेको दाबी साहिल अग्रवाल लगायतका उद्योगीले गरेपनि त्यो झुटो दाबी हो ।
यसका लागि साहिलले पनि भित्री रुपमा
विदेशबाट केही प्राइम बिलेट नै ल्याएका छन् । भन्सार विभाग स्रोतका अनुसार साहिल
अग्रवालले स्पञ्जसँगै प्राइम बिलेट पनि केही मात्रामा आयात गरेका छन् । जसलाई उनले
५००डी ग्रेडका फलामे डण्डी बनाउन यहाँ स्पञ्ज आइरन पगालेर बनाईएको सेकेण्डरी
बिलेटमा मिसाउने गरेका छन् ।
तर, संसदको उद्योग,
वाणिज्य
समिति अन्तर्गतको उपसमितिले बिलेटको पनि नेपाल गुणस्तर तोक्न निर्देशन दिएसँगै
साहिल अग्रवालहरु तनावमा परेका छन् ।
