तालिबानले करिब २० बर्षपछि पुन अफगानिस्तानको सत्ता कब्जा गरेपछि विश्वभरका अधिकांश देशले तालिबानको शासन अस्विकार गरेका छन्। तर बिश्वको उदयिमान शक्ती चीनले भने अफगानिस्तानमा तालिबानको शासनलाई स्वीकार गर्दै स्वागत समेत गरेको छ।
आज भन्दा करिब २५ बर्ष अगाडी सन् १९९६ मा अफगानिस्तानको सत्ता कब्जा गर्दा चीनले तालिवानलाई अस्विकार गरेको थियो र त्यहाबाट आफ्नो दुतावास फिर्ता समेत गरेको थियो। तर करिब २५ बर्ष अगाडी अस्विकार गरेको शक्ति अफगानिस्तानको सत्तामा पुन फर्किदा चीनले अहिले भने खुलेर स्वागत गरेको छ। र अन्तराष्ट्रिय शक्ति राष्ट्र मध्ये तालिवानलाई यसरी खुलेर स्वागत गर्नेमा सम्भवत चीन पहिलो शक्ति राष्ट्र पनि हो।
चीनले अहिले यसरी स्वागत गरेपनि तालिवानलाई चीनको साथ सहयोग छ भन्ने कुराको संकेत तालिवानले अफगानिस्तानको सत्ता कब्जा गर्नु भन्दा करिब दुई हप्ता अगाडी नै देखिएको थियो।
तालिवानको अभियानलाई चीनको साथ सहयोग छ भन्ने कुरा चीनका विदेश मन्त्री वांङ यीले तियानजिनको उत्तरी बन्दरगाहमा तालिवान प्रतिनिधिमण्डललाई स्वागत गरेको घटनाले पुष्टि गरिसकेको थियो।
अफगानिस्तानको शासनमा तालिबानको "महत्वपूर्ण भूमिका" लाई वांगको समर्थनले तालिवानलाई अन्तराष्ट्रिय समुदायमा थप मजबुत बनाएको छ। तर चीनले तालिवानको शासनलाई आफ्नो आर्थिक सम्पति सुरक्षित गर्ने महत्त्वपूर्ण कडीको रुपमा लिएकाले अहिले उसले तालिवानको शासनलाई स्वीकार गरेको राजनीतिक विश्लेषकहरुको भनाई छ।
अफगानिस्तानको राजधानीमा तालिबानको आश्चर्यजनक रूपमा छिटो मार्चको रूपमा चीनको साथको कारण एक वैश्विक शक्ति को रूप मा यसको आफ्नै उदय पनि हो। चीन आज १४.७ ट्रिलीयन डलरको अर्थतन्त्र भएको देश अर्थात आज भन्दा करिब २५ बर्ष अगाडी भन्दा झन्डै १७ गुणा ठुलो अर्थतन्त्र भएको देश बनेको छ।
राजनीतिक रुपमा मात्र नभई आर्थिक रुपमा पनि बिश्वभर उदयीमान शक्तिको रुपमा उदाएको चीनको ब्यापार युरेशियन भूभागमा फैलिएको छ र त्यहाँ ठुलो ठुला पूर्वाधारमा चीनको लगानी समेत भईसकेको छ।
काबुलमा तालिबानले इस्लामिक इमिरेट्स घोषणा गर्ने तयारी गरेपछि अफगानिस्तानमा व्यवस्था ल्याउनको लागि चीनलाई अर्को महान् शक्तिको रूपमा देखाउँछ। तर चीनको यो साथका कारण पहिले सोभियत संघ र अहिले अमेरिका को असफलता पछि, साम्राज्यहरु थकाउन को लागी कुख्यात एक भग्नावशेष र भूपरिवेष्ठित राष्ट्र मा एउटै गल्ती दोहोर्याउन बाट बच्न उसलाई धेरै दबाब दिइनेछ।
करिब २५ बर्ष अगाडी चीन आफैंमा उदाउदो शक्ति राष्ट्र थिएन, त्यसैले अफगानिस्तानमा के घटना भएको छ र कसको शासन छ भन्ने कुराले चीनलाई ठुलो तात्विक भिन्नता नभएकाले त्यो बेला चीनले तालिवानको शक्तिलाई अस्विकार गरेको बताइन्छ।
चीनलाई आशा छ कि अफगान तालिबान अन्य राजनीतिक दलहरु र सबै जातीय समूहहरुसंग एकजुट हुन सक्छ र व्यापक रूपमा समावेशी राष्ट्रिय परिस्थितिहरु लाई ध्यानमा राखी एक राजनीतिक ढाँचा निर्माण गर्न सक्छ र स्थायी शान्ति को आधारशिला राख्छ," विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता हुआ चुनयिले सोमबार पत्रकारहरुलाई भने।
राजनीतिक विश्लेषकहरुका अनुसार अफगानिस्तानको स्थिरता चीनको लागि एउटा तामाको खानी, तेल ब्लकहरु, छिमेकी क्षेत्र मा बेल्ट एण्ड रोड परियोजनाहरुको ५० बिलियन डलरको को रक्षा गर्न को लागी महत्वपूर्ण रहेको छ।