अमेरिकी सरकारको मुख्य अन्तर्राष्ट्रिय सहायता निकाय यूनाइटेड स्टेट्स एजन्सी फर इन्टरन्याश्नल डेभलप्मन्ट (यूएसएड) को भविष्यबारे अन्योल बढ्दै गएको छ। अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्प पुनः सत्तामा आएपछि यूएसएडलाई अमेरिकी विदेश मन्त्रालयमा गाभ्ने योजना अघि बढ्न सक्ने देखिएको छ।
यूएसएडको बजेट तथा जनशक्तिमा भारी कटौती हुने चर्चा भइरहेको छ। ट्रम्प प्रशासनका प्रमुख सदस्य अर्बपति इलोन मस्क यूएसएडप्रति आलोचनात्मक रहँदै आएका छन्। यदि यूएसएड खारेज गरिएमा वा अन्य निकायमा गाभिएमा, यसले विश्वभरका मानवीय सहायता कार्यक्रममा प्रत्यक्ष असर पार्नेछ।
यूएसएडको योगदान र सम्भावित असर
यूएसएड अमेरिकी सरकारद्वारा १९६० को दशकमा गठन गरिएको थियो, जसको मुख्य उद्देश्य विश्वभरका मानवीय सहायता कार्यक्रम सञ्चालन गर्नु हो। हाल यसमा झन्डै १०,००० कर्मचारी कार्यरत छन्, जसमध्ये अधिकांश विदेशमा खटिएका छन्।
सन् २०२३ मा अमेरिकी सरकारले ६८ अर्ब डलर वैदेशिक सहायतामा खर्च गरेको थियो, जसको आधाभन्दा बढी अर्थात् ४० अर्ब डलर यूएसएडमार्फत वितरण भएको थियो। यो रकम विशेष गरी एशिया, अफ्रिका र युक्रेन जस्ता क्षेत्रमा मानवीय सहायता तथा स्वास्थ्य सेवामा प्रयोग भइरहेको छ।
राजनीतिक विवाद र भविष्य
ट्रम्प प्रशासनले अमेरिकाको वैदेशिक सहायता कटौती गर्ने पक्षमा रहेको देखिन्छ। उनले सन् २०२४ मा कार्यकारी आदेशमार्फत ९० दिनसम्म वैदेशिक सहायता रोक्ने निर्णय गरेका थिए, जसले सहायता क्षेत्रलाई ठूलो असर पुर्यायो।
यदि यूएसएड खारेज गर्ने वा अमेरिकी विदेश मन्त्रालयमा गाभ्ने निर्णय भएमा, यसले विश्वभरका विपन्न देशमा स्वास्थ्य, खाद्य सहायता, र पूर्वाधार विकास परियोजनामा नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ। ट्रम्पले यसलाई "अमेरिका पहिला" नीतिसँग जोडेर हेर्ने गरेका छन्, तर डेमोक्रेटिक पार्टीका नेताहरूले यसलाई गैरकानुनी तथा राष्ट्रिय सुरक्षाका लागि खतरनाक भनेका छन्।
यूएसएडको भविष्य अब अमेरिकी कङ्ग्रेस र ट्रम्प प्रशासनको नीतिगत निर्णयमा निर्भर रहनेछ।
नेपालमा समेत असर पर्ने संकेत
ट्रम्प प्रशासनका प्रमुख सदस्य अर्बपति इलोन मस्क यूएसएडप्रति आलोचनात्मक रहँदै आएका छन्। यदि यूएसएड खारेज वा गाभियो भने, यसले विश्वभरका मानवीय सहायता कार्यक्रम प्रभावित गर्नेछ, जसमा नेपाल पनि पर्न सक्छ।
नेपाल यूएसएडबाट दीर्घकालीन रूपमा सहायता पाउने देशहरूमध्ये एक हो। सन् २०२३ मा मात्रै यूएसएडले नेपाललाई २०० मिलियन डलरभन्दा बढी सहायता प्रदान गरेको थियो। मुख्य रूपमा स्वास्थ्य, शिक्षा, कृषि, प्राकृतिक प्रकोप व्यवस्थापन, लोकतान्त्रिक सुशासन जस्ता क्षेत्रमा अमेरिकी सहायता महत्वपूर्ण रहेको छ।
यदि यूएसएड खारेज वा गाभियो भने, निम्न क्षेत्रमा नेपालमा प्रभाव पर्ने देखिन्छ :
स्वास्थ्य सहायता कटौती – यूएसएड नेपालका स्वास्थ्य परियोजनाहरू, विशेष गरी मातृ तथा शिशु स्वास्थ्य, खोप कार्यक्रम, पोषण तथा कोभिड-१९ लगायत अन्य रोग नियन्त्रणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दै आएको छ।
विकास परियोजनामा असर – नेपालमा भूकम्पपछिको पुनर्निर्माण, पूर्वाधार विकास, जलवायु परिवर्तन अनुकूलन कार्यक्रम, कृषिमा नवप्रवर्तन जस्ता परियोजनामा यूएसएडको लगानी रहेको छ।
शिक्षा र रोजगारीमा प्रभाव – ग्रामीण भेगका विद्यालय सुधार कार्यक्रम, प्राविधिक शिक्षा, तथा महिला सशक्तीकरणका परियोजनाहरूमा अमेरिकी लगानी कम भएमा, त्यसले नेपालका हजारौँ विद्यार्थी र महिला उद्यमीहरूलाई असर गर्नेछ।
वैदेशिक सम्बन्धमा असर – यूएसएडको सहायता घटेमा नेपालमा चीन र भारतको प्रभाव बढ्न सक्ने सम्भावना छ। नेपालले अन्य अन्तर्राष्ट्रिय निकायहरूसँग सहकार्य गर्नुपर्ने आवश्यकता बढ्न सक्छ।
.gif)
.gif)
