गत वैशाख ३० गते सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा धेरै
परिणामहरू अनपेक्षित आएका छन् । कतिपय ठाउँमा स्वतन्त्र उम्मेदवारले मतगणना लीड गरिरहेका
छन् भने कतिपय ठाउँमा दलहरूको वर्चस्व भत्किएको छ ।
त्यस्तै काठमाडौं महानगरपालिकाको मतगणना रोचक बनिरहेको छ । लौरो
चुनाव चिह्न लिएर स्वतन्त्र रूपमा मेयरमा लडेका बालेन शाहले मतगणनाको शुरूदेखि यो
समाचार टिप्पणी लेख्दासम्म अग्रता कायम गरेका छन् । अग्रता मात्र होइन, अहिलेसम्म गणना
गरिएका प्रत्येक वार्डमा उनले आफ्नो अग्रता बढाइरहेका छन् ।
बिहान ९ बजेसम्म उनले १० हजार २ सय ४१ मत प्राप्त गरेका छन्
भने उनका निकटतम प्रतिद्वन्द्वी एमालेका मेयर उम्मेदवार ५ हजार ४ सय ५३ मतका साथ
उनलाई निकै पछिबाट पछ्याइरहेका छन् । नेपाली कांग्रेसकी सिर्जना सिंह अझै पछि छन् ।
३ लाख २ सय ४२ मतदाता रहेको काठमाडौंमा त्यसको ६४ प्रतिशत
मात्र मत खसेको थियो । पूरै मत गन्न केही दिन अरू थप लाग्ने भएका कारण अहिल्यै कसैले
जित्छ/जित्दैन भन्न छिटो हुनेछ । तर बालेनले शुरूदेखि नै लिएको अग्रताले राजनीतिक
वृत्तमा केही प्रश्नहरू जन्माइदिएको छ ।
परम्परागत दलकै नेता/कार्यकर्ताहरूले बालेनले मेयर जितेमा
चलाउन नसक्नेदेखि, बालेन कहींबाट परिचालित भएको आरोपसमेत लगाइसकेका छन् । स्वतन्त्र
उम्मेदवारहरूले निर्वाचन जित्दा देश गैरदलीय बन्दै जाने जिकिर उनीहरूको छ ।
बालेनले लिएको अनपेक्षित अग्रताले जन्माएका ४ प्रश्नहरू :
१. अग्रता लिएपनि बालेनले जित्नै सक्दैनन्
बालेनका मुख्य तर कमजोर बन्दै गइरहेका प्रतिस्पर्धी एमालेका
केशव स्थापितले बालेन तेस्रो हुने दाबी गरेका छन् । उनले शुरूमा अग्रता लिएपनि अन्तिममा
आफैंले जित्ने र बालेन तेस्रो हुने भनेर सार्वजनिक अभिव्यक्ति नै दिएका थिए ।
तर मतगणनाको ट्रेन्ड हेर्दा त्यस्तो देखिदैन । अहिले १ देखि
६ सम्मका वडा र ३१ र ३२ वडाको मतगणना जारी छ । सबै वडामा २०७४ सालको निर्वाचनमा
एमालेले जितेको थियो । यी वडाको मतगणनामा बालेनले स्थापितको भन्दा धेरै अन्तरमा मत
ल्याइरहेका छन् । अर्थात मेयरमा एक भोट लौरो र वडामा सूर्यमा मत गइरहेको छ ।
काठमाडौँको भित्री बस्तीको मतगणना शुरू हुँदा बालेनले लिएको
अग्रता घट्ने सम्भावना त देखिन्छ । तर एमाले र कांग्रेसकै मतदाताहरूले मेयरमा
बालेनलाई चुनेको ट्रेन्ड देखिएकाले भित्री बस्तीको पनि कुनै भर छैन ।
२. जिते पनि काम गर्न सक्दैनन् !
कथंकदाचित
बालेनले मेयर जितेपनि उनले काम गर्न नसक्ने अर्को प्रश्न गर्ने
गरिएको छ ।
उनी चर्चित नेपाली र्यापरका साथै म्युजिक
कम्पोजर, गीत लेखक, निर्देशक र स्ट्रकचरल इन्जिनियरसमेत
हुन् । उनले काम गर्न नसक्ने तर्कमा दुईवटा आधार दिने गरिएको छ । पहिलो त उनी गैरराजनीतिक
व्यक्ति हुन्, मेयर हुन राजनीतिक पृष्ठभूमि र अनुभव चाहिन्छ । दोस्रो उनले मेयर
जितेपनि नगरसभामा उनको पक्षमा एकजना पनि हुनेछैन । सबै वडा अध्यक्षहरू कांग्रेस या
एमालेका हुनेछन् त्यसैले सहयोग पाउन गाह्रो छ ।
पहिलो आधारमा कुनै दम छैन । किनभने यसअघि काठमाडौंकै मेयर
बनेर चर्चा कमाएका केशव स्थापित राजनीतिक व्यक्तित्व त थिए, तर अनुभवहीन थिए । तर
उनले गरेका केही कामहरू अहिले पनि चर्चाको विषय बनिरहन्छन ।
दोस्रो आधारमा केही सत्यता भने छ । नेपालको संविधानले
स्थानीय तह, प्रदेश र संघबीच सहकार्य हुनुपर्ने परिकल्पना गरेको छ । केन्द्र र
प्रदेशमा दलको सरकार बन्ने तर स्थानीय तहमा स्वतन्त्रको नेतृत्व हुँदा सहकार्यमा
असर पर्न सक्छ । अर्को नगरसभामा उनका तर्फबाट कोही प्रतिनिधित्व हुन्छन् या
हुँदैनन् भन्ने कुराले भने निकै कम अर्थ राख्छ, किनभने मेयरको पद कार्यकारी पद हो ।
संघ र प्रदेशमा जस्तो बहुमत पुर्याएर प्रधानमन्त्री/मुख्यमन्त्रीलाई हटाउन सक्ने
प्रावधान स्थानीय तहमा छैन ।
३. के उनलाई राजावादी र हिन्दूवादीको समर्थन छ ?
दशकौं पत्रकारितामा बिताएर दाह्री जुँगा फुलाएका पत्रकार
किशोर नेपालले एक अन्तर्वार्तामा लगाएको आरोप हो यो । तर बालेन यसअघि नै सार्वजनिक
छबी बनाएका व्यक्तित्व थिए । उनको राजावादी र हिन्दूवादी रुझान यसअघि बाहिर आएको
थिएन ।
यदि पत्रकार नेपालले लगाएको आरोपमा सत्यता हुन्थ्यो भने उनी
यसअघि राजावादी अभियानमा सहभागी भएको देखिनुपर्थ्यो । देखिने गरेर बालेन हिन्दू
सभा सम्मेलनमा उपस्थित पनि भएका छैनन् । उनले अहिलेसम्म आफ्नो स्वतन्त्र छबी कायम
गर्न सफल देखिन्छन् ।
तर राजनीतिमा असम्भव भन्ने केही हुँदैन । तत्काललाई उनी
कुनै दक्षिणपन्थी खेमाका प्रतिनिधि भएको देखिएको छैन तर मेयरको कार्यकारी पदमा
आसिन भए भने उनलाई प्रभावित तुल्याउन सबै शक्तिकेन्द्रहरू लाग्नेछन् । त्यसपछि
पुनः यो विषयमा बहस आवश्यक होला ।
४. बालेनले मेयर लड्न करोडौं पैसा कहाँबाट ल्याए ?
बालेनलाई सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा करीब ३० लाख लाइक भएको
पेज रुटिन अफ नेपाल बन्दले सघाएको छ । उक्त पेजको एक एडमिनका अनुसार बालेनले मेयर
लड्न पैसा खर्च गरेका छैनन् ।
'परिवर्तन चाहनेहरूले स्वतःस्फूर्त रूपमा बालेनका पक्षमा आफैं
खर्च गरिरहेका छन्,' उनले बिजपाटीसँग भने, 'अहिलेसम्म डेढ दुई लाख खर्च भएको होला
प्रचारका लागि । त्यो आफैं जुटेको हो । बाँकी बालेनले व्यक्तिगत रूपमा गर्नुपर्ने
खर्च आफैं गरेका छन् ।'
जम्मा डेढ दुई लाख खर्चमा काठमाडौंको मेयर लड्ने कुरा
पत्यारिलो लाग्दैन । तर करोडौं लाग्नैपर्छ भन्ने पनि छैन । उनले कति खर्च गरे
भन्ने कुरा आयोगमा विवरण दिनुपर्ने कानूनी बाध्यता छ । तर मतदाता प्रभावित पार्न
उनले खर्च गरेको कहीं कतै सुनिएको र देखिएको भने छैन ।
