केन्द्रीय राजधानी काठमाडौँको
विद्यूत माग अप्रत्यासित रुपमा बढ्दा विद्युत वितरण प्रणाली मै समस्या देखिएको छ
। जसका
कारण उपत्यकामा एकै दिनमा दर्जनौ पटक बत्ति झ्याप्प झ्याप्प जाने समस्या बढेको छ
।
नेपाल विद्युत प्राधिकरणका
कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले पटक पटक विद्युतीय सामाग्रीको प्रयोग गर्न
आग्रह गर्दै आएका थिए । लोडसेडिङ पनि अन्त्य भएको र प्राधिकरणले नै आग्रह गरेपछि
उपभोक्ताले विद्युतीय उपकरण अधिक मात्रामा नै प्रयोग गर्न थाले
। तर
वितरण प्रणालीमा प्रयोग भएका कमजोर उपकरणले अचानक बढेको लोड नै धान्न सकेन
। जसका
कारणल उपभोक्ताले लोडसेडिङ हुँदाको समयको समस्या भोग्नु परेको छ
। यतिसम्म कि बत्ति झ्याप्प आउने जाँदा हुँदा कतिपय उपभोक्ताको हिटर लगायतका विद्युतीय उपकरण नै पड्किएको भेटिएको छ
नेपाल विद्युत प्राधिकरणका अनुसार हाल काठमाडौँ उपत्यका र काभ्रेको लोड ४ सय ३४ मेगावाटसम्म पुगेको छ । यसरी ह्वात्तै माग बढ्छ भन्ने अनुमान पनि नगरिएको प्राधिकरणका प्रबक्ता प्रबल अधिकारी बताउछन् । यो माग ३५० मेगावाटसम्म पुग्ने प्राधिकरणको अनुमान थियो । नेपालमा सबै भन्दा बढी बिजुली माग लक्ष्मी पुजाको दिन नै हुने मानिन्छ । २०७६ को लक्ष्मी पुजाको दिन काठमाडौँको कुल माग ३३१.३० मेगावाट थियो । साथै देशभरको माग १०८८.८ मेगावाट पुगेको थियो ।
तर
अहिले काठमाडौँ कै लोड ४३४ मेगावाट र देशभरको उच्च माग १३ सय मेगावाट पुगेको छ ।
प्राधिकरणका अनुसार हाल प्राधिकरणको आयोजनाबाट ५०० मेगावाट, निजि प्रबर्दकबाट ३००
सय मेगावाट आपूर्ति भईरहेको छ । माग उच्च बढेपछि ५ सय मेगावाट भारतबाट आयात
भईरहेको प्राधिकरणले जनाएको छ ।
यसरी माग
ह्वात्तै बढेपछि वितरण प्रणालीले लोड धान्न नसकेर झ्याप झ्याप बत्ति जाने गरेको
प्राधिकरण बताउछ ।
चिसो बढेको कारण उपभोक्ताले हिटर, इलेक्ट्रिक गिजर, लुगा धुने मसिन, इन्ड़कसन कुकर
लगायतका विद्युतीय उपकरण अत्यधिक रुपमा प्रयोग गर्न थालेका छन् । अचानक
प्रणालीमा लोड थपिँदा सिस्टमले नै नधानेपछि यो प्राधिकरणको लागि पनि टाउको दुखाईको
विषय बनेको छ । कार्यकारी निर्देशक घिसिङले बढी विद्युत् माग भएको
क्षेत्रमा ट्रान्सफर्मर फेर्न, विद्युत्
वितरण प्रणालीमा समस्या देखिए त्यसलाई तत्काल समाधान गर्न निर्देशन दिएका छन् ।
प्राधिकरणका प्रबक्ता प्रबल अधिकारी समस्या समाधानको लागि काम भईरहेको बताउछन् । उनका अनुसार बढी
समस्या भएको क्षेत्र भक्तपुर सबस्टेसनमा ट्रान्सफरमर थपिएको छ । २२.५
एमभिए क्षमताको ट्रान्सफरमर थपेपछि समस्या समाधान भएको उनको भनाई छ । त्यस्तै
स्युचाटार सबस्टेसनमा पनि ३० एमभीएको ट्रान्सफरमर थपेको उनी बताउछन् ।
समस्या आएका अन्य स्थानमा पनि ट्रान्सफरमर फेर्ने, क्षमता थप्ने लगायतका कार्य
निरन्तर भईरहेकोले करिब एक हप्ता भित्रमा झ्याप झ्याप बत्ति जाने समस्या समधान हुने
उनको विश्वास छ ।
तर यो
समस्याको दीर्घकालीन समाधान भने काठमाडौँ उपत्यकाको लागि नयाँ प्रसारण लाइन निर्माण
नै रहेको प्राधिकरण बताउछ ।
प्रबक्ता अधिकारी भन्छन् ‘नयाँ प्रसारण लाइन नबनाएसम्म यो समस्याको दिगो समाधान
हुदैन तर अहिले संरचना निर्माण गर्न स्थानीय कै अवरोधले कठिन छ ‘।
१२ बर्ष
अगाडीदेखि निर्माण सुरु गरिएको थानकोट-चापागाउँ-भक्तपुर प्रसारण लाइन चापागाउँमा
स्थानीयले अवरोध गरेकै कारण पुरा हुन् नसकेको उनी बताउछन् ।
उनी भन्छन् ‘दुईतर्फ काम भईसक्यो तर बीचमा पर्ने चापागाउँमा अवरोध छ, काम पुरा
गर्न सकिएको छैन’ ।
अहिले चक्रपथ सुधार आयोजनाको लागि रुख काट्ने क्रम चलेकोले त्यसको लागि बिहान १० बजेदेखि ५ बजेसम्म महाराजगन्ज क्षेत्रमा विद्युत आपर्ति बन्द गर्ने गरिएको छ । त्यसलाई लोडसेडिङको रुपमा नबुझ्न प्राधिकरणले आग्रह गरेको छ ।
