त्रिशुली जलविद्युतको आईपिओ विश्लेषण: यस्तो छ कम्पनीको दाबी र वास्तविकता

पूँजीको उपयोग

कम्पनीले शेयरबाट प्राप्त हुने रकम निम्न बमोजिम खर्च गर्ने प्रस्ताव गरेको छ ।

नाफा-नोक्सान

आयोजना निर्माणको क्रममा रहेको हुँदा आम्दानी कम्पनीले व्यापारिक उत्पादन शुरु गरेको छैन । कम्पनीको आर्थिक वर्ष २०७४/७५ को परिष्कृत वित्तीय विवरण अनुसार १ करोड २१ लाख संचित घाटामा रहेको छ  । कम्पनीले प्रवर्द्धन गरेको आयोजना निर्माणाधीन अवस्थामा रहेको हुँदा आम्दानी शून्य रहको तर प्रशासनिक खर्चले गर्दा संचित घाटामा देखिएको हो ।

कम्पनीले आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा व्यापारिक उत्पादन गर्ने लक्ष्य निर्धारण गरेको छ । उक्त वर्ष ७७ करोडको बिक्रि आम्दानी हुने र सबै खर्च कटाएर २७ करोड २४ लाख नाफा गर्ने प्रक्षेपण गरेको छ । यसै साल संचित घाटा पुरा भइ नेटवर्थ १ सय ५ हुने अनुमान पेश गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा १ अर्व ९० करोडको विद्युत बिक्री हुने अनुमान रहेको छ । यस वर्ष सबै खर्च कटाएर लाभांश समेत वितरण गरी ४६ करोड ५० लाख संचित नाफा हुने अनुमान गरेको छ । यसै आर्थिक वर्षमा १५ प्रतिशत लाभांश बाँड्न सक्ने अनुमान गरेको छ ।

प्रक्षेपण र वास्तविकता

कम्पनीको प्रक्षेपण हेर्दा अति महत्वाकांक्षी लाग्छ । माथिल्लो त्रिशुली थ्री ‘ए’ को क्यास्केड आयोजना भए पनि लागत अधिक देखिएको छ । इन्टेक लगायतका कुनै पनि संरचना निर्माण गर्नु नपर्ने आयोजनाले निर्माण लागत अधिक देखाएकोले लगानीकर्तालाइ आकर्षण दिनकै लागि अति महत्वाकांक्षी आय विवरण पेश गरेको जस्तो देखिन्छ । लगभग आधा संरचना निर्माण गर्नु नपर्ने भए पनि ३ वर्षको निर्माण समय लिईएको छ । बढी समय र महँगो लागत भए पनि आय विवरणमा राम्रैसँग ‘विन्डो ड्रेसिंग’ देखिएको छ । प्रस्तावित लाभांश पनि शंकाको घेरामा रहेको छ । पहिलो कुरा त यसको उर्जाको अंक नै विश्वासिलो देखिन्न । उर्जाको अंक नै विश्वासिलो नभए पछि बिक्री आम्दानी पनि शंकाको घेरामा पर्छ । प्रक्षेपण गरिएको वित्तीय विवरणमा ब्याज खर्च झन्डै ५२ करोड हुने देखाइएको छ । ऋणको अंक ५ अर्व रहेको छ । ऋणको व्याजदर औसत १० प्रतिशत आधार लिइएको छ । ऋणको व्याज, प्रशासनिक खर्च र लाभांश पनि दिएर ४६ करोड बचत (संचित) हुने प्रक्षेपणमा ऋणको किस्ता रकम कति हो उल्लेख छैन । 

लगानी निर्णय

शेयर लगानी गरेर आजको भोलि फाइदा लिईहाल्छु भन्नेको लागि यसमा लगानी गर्नु उपयुक्त नहुन सक्छ । यसको सूचीकरण तत्काल हुने छैन । तर सूचीकरण नहुन्जेल ८ प्रतिशत व्याज दिने भनिएको छ । त्यतिबेलासम्म प्राप्त हुने व्याज रकम पूँजीकृत हुनेछ अर्थात बुझाउन बाँकी रहेको ९० प्रतिशत रकममा कटाउन सकिनेछ । व्याजले नधानेको रकम भने शेयरधनीले बुझाउनुपर्नेछ । कथम माग गरेको बखत शेयरधनीले बुझाउन नसकेमा बुझाएको रकम बराबरको शेयर कित्ता कायम गरि बाँकी शेयर कम्पनीले जफत गरि लिलामी गर्नेछ । तर यसमा विशेष प्रवन्ध अपनाएमा जफत नहुन पनि सक्छ । तर सामान्य सिद्धान्त अनुसार भने जफत हुन्छ । उदाहरणको लागि कुनै व्यक्तिले १ सय कित्ताको लागि आवेदन गर्यो र त्यति नै बाँडफाँडमा परेमा पछि माग भएको बेला बाँकी ९ हजार बुझाएमा उसको पुरा कित्ता संख्या १ सय हुनेछ । र मानौं एक वर्ष पछि यस्तो रकम माग भएमा वर्षको ८ प्रतिशत व्याजको हिसाबले शुरुमा बुझाइएको १ हजारको व्याज रकम ८० रुपैयाँ हुनेछ । माग हुँदा यो ८० रुपैयाँ रकम कटाएर बाँकी ८ हजार ९ सय २० रुपैयाँ बुझाउनुपर्ने हुन्छ ।

यो विश्लेषण कम्पनीले प्रकाशन गरेको विवरणपत्र, कम्पनीको वेवसाइट, अनौपचारिक जानकारी र अन्य प्रकाशित समाचारलाइ आधार मानेर पारिएको हो । यसले लगानी गर्न वा नगर्न कुनै सल्लाह दिंदैन । लगानी निर्णय आफ्नै हुन्छ । नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा यसको कारोबार कहिलेबाट शुरु हुन्छ अनिश्चित छ । अहिल्यै कारोबार नखुल्ने र कुनै प्रकारले हक हस्तान्तरण गर्न नसकिने हुँदा यसमा लगानी गर्दा आफ्नो अनुकुलता लगानी गहन गर्न सक्ने क्षमता आदिको बारेमा आफैले स्वविश्लेषण गर्नु जरुरी हुन्छ । यो पूर्ण विश्लेषण हैन, विश्लेषण गर्न सहयोग मात्र गर्छ । 

यो पनि :