भारतको कोटक महिन्द्रा बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत तथा प्रबन्धक निर्देशक उदय कोटकले शनिवार पदबाट राजिनामा दिएका छन् । आफ्नो कार्यकाल सकिनु ४ महिना अगाडी नै उनले सीईओबाट राजिनामा दिएका हुन् । अब उनी बैंकमा संचालकको रुपमा रहने छन् ।
राजिनामा संगै उनले आफ्नो ३८ वर्षको करियरको अन्त्य गरेका छन् । उदय कोटकले सन् १९८५ मा २६ वर्षको उमेरमा आफ्नो करियर सुरु गरेका थिए । जे पी मोर्गन तथा गोल्डम्यान स्याच जस्ता संस्थाले विश्वको मुद्राबजार डोमिनेट गरिरहेको बेला आफुले भारतमा पनि यस्तै खालको एउटा संस्था चाहिन्छ भनेर ३८ वर्ष अगाडी एउटा सपना लिएर अगाडी बढेको बताएका छन् । मुम्बईमा ३ कर्मचारी र ३०० वर्ग फिटको कोठामा व्यवसाय सुरु गरेको उनले स्मरण गरेका छन् । त्यहि जगको कारण नै आज उनको बैंकिङ व्यवसाय उचाइमा छ ।
मुम्बईमै जन्मिएका उदय कोटकको परिवार कपास व्यापारको काम गर्थ्यो। त्यसैले उनले पारिवारिक व्यवसायमा पनि हात लगाए तर यहाँ उनको मन लागेन । एमबीए सकेपछि उनले आफ्नै व्यवसाय सुरु गर्ने निर्णय गरें। अन्ततः उसले सानो फाइनान्स बैंक खोले । उदय कोटकले सन् १९८५ मा ६० लाख रुपैयाँमा कोटक क्यापिटल म्यानेजमेन्ट फाइनान्स लिमिटेड सुरु गरेका थिए।
सन् १९९८ मा उदय कोटकले कोटक महिन्द्रा एसेट म्यानेजमेन्ट कम्पनी सुरु गरे र म्युचुअल फण्ड बजारमा प्रवेश गरे। यसै क्रममा उनले २००० सालमा पान अफ्रिकन इन्भेष्टमेन्टसँग सम्झौता गरी जीवन बीमा व्यवसाय सुरु गरे ।
महिन्द्रा ग्रुपका अध्यक्ष आनन्द महिन्द्रा उदय कोटकका धेरै राम्रा साथि थिए । र उनले कोटक क्यापिटल व्यवस्थापनमा लगानी गरे । सन् २००३ मा उनको यसपछि कम्पनीको नाम परिवर्तन गरी कोटक महिन्द्रा फाइनान्स लिमिटेड राखियो। कोटक महिन्द्रा फाइनान्सले सन् २००३ मा भारतको केन्द्रीय बैंकबाट बैंकिंग कारोबार गर्ने लाईसेन्स पायो । उदय कोटकले बिस्तारै स्टक ब्रोकिङ, इन्भेष्टमेन्ट बैंकिङ, बीमा, म्युचुअल फण्डमा आफ्नो पोर्टफोलियो विस्तार गरे।
मात्र ११ वर्ष भित्र कोटक महिन्द्रा बैंक देशको दोस्रो ठूलो वाणिज्य बैंक बन्यो। यस क्रममा बैंकले सन् २०१४ मा अर्को एउटा बैंकलाई प्राप्ति गर्यो । शाखा संजाल र ग्राहक संख्या बढाउँन यसले धेरै मद्दत गर्यो । समय क्रमसंगै बैंकले बहारतमा मात्र नभई फाइनान्सियल हब मानिने दुवइ, लण्डन र न्युयोर्क जस्ता ठुला शहरमा आफ्नो उपस्थिति गरायो ।
उदय कोटकका अनुसार हाल बैंकले प्रत्यक्ष रुपमा १ लाख जनालाई रोजगारी दिएको छ । उनले यदि कसैले सन् १९८५ मा बैंकमा गरेको १० हजारको लगानी अहिले ३ अर्ब भन्दा बढी पुगेको बताएका छन् । हाल बैंकको बजार पुँजीकरण ३.५० लाख करोड छ। बैंकमा उदय कोटकको २६ प्रतिशत शेयर स्वामित्व छ ।
सन् २०१९ मा, उदय कोटक भारतमा सबैभन्दा धेरै तलब पाउने सीईओ बनेका थिए । उनको महिनाको तलब २७ लाख रुपैयाँ थियो । डीएनए रिपोर्टका अनुसार, उदय कोटकको कुल सम्पत्ति १,१०,०२० करोड रुपैयाँ छ र उनी भारतको मात्र नभई एसिया कै धनी बैंकर हुन्। (भारतीय संचारमाध्यमहरुको सहयोगमा)
